Peter Hacks: Για την ενότητα των τριών φάσεων του γερμανικού ρομαντισμού (2001)

Σελίδες 93-95 από το Zur Romantik

Όταν μιλάμε για τον ρομαντισμό ως ένα φαινόμενο που μπορεί να έχει τις ποικιλίες και τις υποκατηγορίες του, αλλά είναι βασικά ένα ενιαίο φαινόμενο και μια ενιαία έννοια, όταν το λέμε αυτό, μερικοί γερμανιστές αρέσκονται να φέρνουν αντίρρηση. Τους αρέσει να χωρίζουν το κίνημα σε ονόματα όπως ο ρομαντισμός της Ιένας, ο ρομαντισμός της Χαϊδελβέργης, ο ρομαντισμός του Βερολίνου και οτιδήποτε άλλο. Η πρόθεση πίσω από μια τέτοια σχολαστική ορθότητα είναι πιθανώς να απαλλάξει τον πρώιμο ρομαντισμό από τη "ντροπή των δημαγωγών", δηλαδή από τον γερμανικό εθνικισμό των επόμενων. Ενώ φυσικά θα ήταν αδύνατο να απαλλάξουν από την κατηγορία του εθνικισμού τον πατέρα της γυμναστικής, Φρίντριχ Λούντβιχ Γιαν, προσπαθούν να οικειοποιηθούν ως "αθώο" οικουμενιστή τον Φρίντριχ Σλέγκελ. Αλλά διακρίσεις όπως "πρώιμος και ύστερος ρομαντισμός", ή "σλεγκελισμός και γερμανομανία", δεν γίνονταν ποτέ από τους ίδιους τους Ρομαντικούς. Αυτοί έβλεπαν πάντα ο ένας τον άλλον ως ομοϊδεάτες ποιητές. Τους γηραιότερους ακολουθούν οι νεότεροι, τους αποθανόντες ακολουθούν άλλοι. Τα κοινωνικά καθήκοντα αλλάζουν και μαζί τους και οι λύσεις. Έτσι ζει ένας οργανισμός, μια σχολή. Οι πάντες γνωρίζουν τους πάντες, επισκέπτονται τους πάντες, ενθαρρύνουν τους πάντες, δανείζονται από τους πάντες. Κανένας ρομαντικός οποιασδήποτε απόχρωσης δεν έχει πολεμήσει ποτέ έναν άλλο ρομαντικό.

Δίνουμε μια απόδειξη της πραγματικής ενότητας του ρομαντισμού: Όλες οι σχολές του Ρομαντισμού έχουν εκδότη τον Georg Andreas Reimer. Ο Reimer, εκδότης στο Βερολίνο από το 1800 έως το 1842, αρχίζει να τυπώνει τον Σλάιερμαχερ και από τότε δεν αλλάζει τίποτα στις απόψεις του. Μια ανέκδοτη ιστορία μαρτυρεί τον τρόπο σκέψης του: Το 1806, όταν το Βερολίνο είχε κυριευτεί από τους Γάλλους, οι πολίτες έλαβαν εντολή να παραδώσουν όλα τα όπλα. Ο Ράιμερ είχε πολλά όπλα και δεν τα παρέδωσε. Όταν οι ομοϊδεάτες φίλοι του τον συμβούλεψαν να είναι προσεκτικός, είπε, αν πιστέψουμε τα λόγια του Φουκέ: «Ας με ψάξουν. Δεν μπορώ να τους σταματήσω. Κι αν βρουν κάτι, ας με εκτελέσουν αν θέλουν και μπορούν. Δεν παραδίδω τον εαυτό μου οικειοθελώς, ανυπεράσπιστος, στη δύναμή τους. Η αυτοάμυνα απαιτείται από κάθε άνθρωπο, κανένας άνθρωπος χωρίς αυτοάμυνα».

Δεν έχει σημασία αν είπε όντως αυτά τα λόγια ή αν τα επινόησε ο Φουκέ. Όταν κατατάχθηκε στο στρατό το 1813, έγινε λοχαγός. Διότι είχε αποκτήσει την ικανότητα να εκπαιδεύει στρατιώτες σε σκοπευτήρια και γυμναστήρια. Μετά το 1815 κατηγορήθηκε ως δημαγωγός αλλά δεν καταδικάστηκε. Είχε δεκαέξι παιδιά με τη γυναίκα του.

Συγγραφείς που τα έργα τους εξέδιδε ο εκδοτικός οίκος του Georg Andreas Reimer είναι οι παρακάτω:

Φ. Σλέγκελ.

Α. Β. Σλέγκελ.

Σλάιερμαχερ.

Ζαν Πωλ.

Τηκ.

Νοβάλις.

Κλάιστ.

Άρνιμ.

Χόφμαν.

Φίχτε.

Β. Χούμπολτ.

Νίμπουρ.

Στέφενς.

Ζόλγκερ.

Φουκέ.

Σένκεντορφ.

Varnhagen von Ense.

Diesterweg.

Αρντ.

de Wette.

Ruehs.

Γκαίρρες.

Γ. Γκριμ.

Β. Γκριμ.

Και επίσης αρκετά βιβλία αφιερωμένα στον βαρόνο vom Stein.