Radical Desire

Σελίδες 110-114 από το "Zur Romantik" Οι αυθεντίες που χρησιμοποιώ είναι ο Γκαίτε, ο Χέγκελ και ο Χάινε. Και τους τρεις μαζί, αλλιώς κανέναν. Είναι τα μεγαλύτερα μυαλά του έθνους μας και είναι σύγχρονοι του ρομαντισμού που έχουν βιώσει τις μηχανορραφίες του από πρώτο χέρι. Λαμβάνοντας υπόψη τη μαρτυρία τους, είναι περιττό να ρωτήσουμε τον Rudolf Haym, τον Georg Lukacs ή ακόμα και τον Hacks. Χάρη σε αυτούς, το θέμα του ρομαντισμού έχει ιστορικά απαντηθεί, έχει κλείσει. Ο Γκαίτε, ο Χέγκελ και ο Χάινε δεν δίνουν ορισμό του ρομαντισμού, αλλά τον περιγράφουν. Θέλω εδώ να εκθέσω και να εξηγήσω τι περιλαμβάνουν στα κείμενά τους. Το εμβληματικό έργο του Γκαίτε κατά του ρομαντισμού είναι το δοκίμιο «Neudeutsche religios-patriotische Kunst» (Νεογερμανική θρησκο-πατριωτική τέχνη), το οποίο γράφτηκε από τον Γκαίτε με την υπογραφή του Χάινριχ Μάγερ το 1816. «Εν τω μεταξύ είχε ξυπνήσει στον λαό η τάση προς την αρχαιότητα, η οποία ήρθε πλέον στο προσκήνιο με πατριωτική-εθνική μορφή. Υπέροχα...

Σελ. 44-52 από "Deutschland seit der franzosischen Revolution", 1993 Μια από τις ιδιαιτερότητες της «μοναχικής μας πορείας» ως έθνους, και μάλιστα ιδιαίτερα τραγική, πρέπει να εξεταστεί αναλυτικότερα εδώ. Το θέμα είναι ότι ο γερμανικός λαός δεν κατάφερε να ελευθερωθεί από την καταπίεση σε καθοριστικές ιστορικές καταστάσεις χάρη στις δικές του δυνάμεις, αλλά απελευθερώθηκε μόνο με παρεμβάσεις από το εξωτερικό. Πώς όμως και σύμφωνα με ποια πρότυπα κρίνονται τέτοιες παρεμβάσεις; Αυτός ο τεταμένος συνδυασμός υποδούλωσης και απελευθέρωσης χαρακτήρισε την κατάσταση στη Γερμανία μετά το 1945. Στην πραγματικότητα, όμως, όλα τα προβλήματα που συνδέονται με αυτόν ήταν ήδη στην ημερήσια διάταξη κατά την περίοδο των αστικών επαναστάσεων, τόσο στην πραγματική πολιτική όσο και στη θεωρία. Ο ιστορικός Walter Grab έχει συμβάλει σημαντικά στη διαλεύκανση του θέματος. Το 1971, ως μέρος της έρευνάς του για τη σχέση μεταξύ Γερμανίας και Γαλλικής Επανάστασης, και ειδικότερα για τις δυνάμεις των Ι...

Οι ρομαντικές κριτικές στον Μπίσμαρκ εστιάζουν 1) στην καταστροφή των παραδοσιακών μορφών παραγωγής λόγω της ραγδαίας βιομηχανοποίησης-αστικοποίησης που αυτός έφερνε εις πέρας, 2) στη μεροληπτική στάση του υπέρ της Πρωσίας έναντι των άλλων γερμανικών κρατών μέσα στο ενιαίο Ράιχ, 3) στην απροθυμία του να επεκτείνει τα σύνορα της Γερμανίας πέρα από τα όρια του 1871, σε περιοχές που κατοικούνταν από Γερμανούς, ή να προωθήσει μια αποικιακή πολιτική, 4) στην εχθρική στάση του απέναντι στους Γερμανούς καθολικούς, και 5) στον συνεχιζόμενο δισταγμό του να παραχωρήσει δικαιώματα και κρατική πρόνοια στους εργάτες, λόγω της προσκόλλησής του στα συμφέροντα των μεγάλων βιομηχάνων της κοιλάδας του Ρουρ και των Πρώσων γαιοκτημόνων ανατολικά του Έλβα. Η νεορομαντική συγγραφέας Ricarda Huch, στο έργο της "Bluetezeit der Romantik" (1899), συνέκρινε τον Μπίσμαρκ με τους καγκελάριους των αρχών του 19ου αιώνα, Στάιν και Ράντοβιτς, και τον χαρακτήρισε εκπρόσωπο της κεφαλαιοκρατικής παρακμής και τη...

Σελίδες 93-95 από το Zur Romantik Όταν μιλάμε για τον ρομαντισμό ως ένα φαινόμενο που μπορεί να έχει τις ποικιλίες και τις υποκατηγορίες του, αλλά είναι βασικά ένα ενιαίο φαινόμενο και μια ενιαία έννοια, όταν το λέμε αυτό, μερικοί γερμανιστές αρέσκονται να φέρνουν αντίρρηση. Τους αρέσει να χωρίζουν το κίνημα σε ονόματα όπως ο ρομαντισμός της Ιένας, ο ρομαντισμός της Χαϊδελβέργης, ο ρομαντισμός του Βερολίνου και οτιδήποτε άλλο. Η πρόθεση πίσω από μια τέτοια σχολαστική ορθότητα είναι πιθανώς να απαλλάξει τον πρώιμο ρομαντισμό από τη "ντροπή των δημαγωγών", δηλαδή από τον γερμανικό εθνικισμό των επόμενων. Ενώ φυσικά θα ήταν αδύνατο να απαλλάξουν από την κατηγορία του εθνικισμού τον πατέρα της γυμναστικής, Φρίντριχ Λούντβιχ Γιαν, προσπαθούν να οικειοποιηθούν ως "αθώο" οικουμενιστή τον Φρίντριχ Σλέγκελ. Αλλά διακρίσεις όπως "πρώιμος και ύστερος ρομαντισμός", ή "σλεγκελισμός και γερμανομανία", δεν γίνονταν ποτέ από τους ίδιους τους Ρομαντικούς. Αυτοί έ...

Georg Brandes (1871, διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης): Οι απαρχές του γερμανικού εθνικισμού Από τις ημέρες της Ιεράς Συμμαχίας και μετά, το πνεύμα της συστηματικής αντίδρασης κυριάρχησε στις γερμανικές χώρες - μια αντίδραση που χρονολογήθηκε από το Συνέδριο της Βιέννης και είχε κέντρο την Αυστρία. Ο πιο τυπικός εκπρόσωπός της, ο Μέτερνιχ, μαθητής του Ταλεϋράνδου, ένας λιγότερο επιδέξιος αλλά πολύ πιο αδίστακτος άνθρωπος από τον δάσκαλό του, ήλπιζε να την επεκτείνει σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ό,τι είχε κλονιστεί, χαλαρώσει ή ανατραπεί από την Επανάσταση ή από τον Ναπολέοντα επρόκειτο να επισκευαστεί και να αποκατασταθεί. Στον αγώνα με τον μεγάλο εχθρό, οι βασιλιάδες και οι ευγενείς είχαν αναγκαστεί επιτέλους να καταφύγουν σε κάθε δυνατή μέθοδο, είχαν αναγκαστεί να απευθύνουν έκκληση στο λαό αντί να διατάσσουν απλώς, να επικαλεστούν το συναίσθημά του αντί για την πίστη του, ακόμη και να του υποσχεθούν κάτι, να του υποσχεθούν «την αναγέννηση της Γερμανίας». Υπήρχε, είναι αλήθεια, μια...

Eric Hobsbawm: Ο ρομαντισμός, στο: Η εποχή των επαναστάσεων (1789-1848), σ. 208-228, μετάφραση Μαριέττα Οικονομοπούλου Ακόμη και οι τέχνες μιας μικρής μειονότητας στην κοινωνία μπορεί να απηχούν τις δονήσεις που δοκιμάζει ολόκληρη η ανθρωπότητα. Η λογοτεχνία και οι τέχνες της περιόδου που μας απασχολεί κατάφεραν ακριβώς αυτό, και το αποτέλεσμα ήταν ο «ρομαντισμός». Ως τεχνοτροπία, ως σχολή, ως εποχή στην τέχνη είναι εξαιρετικά δύσκολο να οριστεί ή να περιγραφεί με ακρίβεια. Το ίδιο ισχύει και για τον «κλασικισμό», τον οποίο ισχυριζόταν ότι ανέτρεπε ο «ρομαντισμός»· Οι ίδιοι οι ρομαντικοί δεν μπορούν να μας βοηθήσουν, διότι οι περιγραφές των επιδιώξεών τους, μολονότι σαφείς και κατηγορηματικές, ήταν συχνά κενές ορθολογικού περιεχομένου. Για τον Victor Hugo, ο ρομαντισμός «πάσχισε να κάνει αυτό που κάνει η φύση, να συγκεραστεί με τα δημιουργήματα της φύσης, χωρίς ωστόσο να τα αναμειγνύει εντελώς: σκιά και φως, το γκροτέσκο και το μεγαλειώδες —με άλλα λόγια το σώμα και η ψυχή, το ζωώδες μ...